Bir yandan zenginleşme hırsının bütçe sıkıntılarını aşma çabaları, yüzlerce yıl öncesine uzanan tarihi yapılara kadar etkisini sürdürüyor. Bu süreçte Mimar Sinan’a ait İstanbul’un su kemerleri ve onların çevresinin imara açılmasına karşı çıkan sesler yükseliyor; bu seslerden biri de Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın düşünceleridir. Söz konusu tartışma, Göktürk ve Kemerburgaz’da bulunan bu kemerin çevresinin yeniden yapılaşmaya açık hale gelmesiyle gündeme geldi ve SÖZCÜ’nün haberine konu oldu.
Ortalyı, geçmişin mimarlık mirasına dair hassasiyetini ortaya koyarken, kemerin etrafında başlayan yeni inşaatların uzun vadede söz konusu sit alanlarının ve su havzasının tehdit altında kalmasına yol açabileceğini ifade etti. Kendisine göre bu emanet, Mimar Sinan’ın mirası olarak Türkiye’nin en köklü su kemerlerinden biri olan aquaduct’un başkenti olan Göktürk’teki konumuyla dikkat çekiyor.
Kemerburgaz ve Göktürk sakinlerinin imar planlarına karşı yürüttüğü mücadele esnasında Ortaylı, bu mirasın korunmasının gerekliliğini vurguluyor. Yetkililere yönelik eleştirilerini, “Bir memlekette yeni zengin sınıf doymaz. Şimdi tarihi su kemerinin etrafındaki sit alanına da göz dikmişler; orayı da dolduracaklarmış. Eğer utanmıyorsanız Süleymaniye’nin yanına da bir gökdelen dikin” sözleriyle ifade ederken, Ayasofya Camii ile Sultanahmet Camii arasındaki mesafeyi küçümseyecek taleplerin de asla kabul edilemeyeceğini belirtti.
Kemere verilen önem, onun Roma döneminden kalma rakip aquaduct’ların tarihindeki yerini korumasında yatıyor; Göktürk’te, Eyüp Sultan mıntıkasına giren bu kemerler, Roma’nın büyük mimarlarının işlerini kıskandıran bir miras olarak anılmalı diyen Ortaylı, Türkiye’nin günümüzde ayakta duran en uzun kemerinin bu yapılar arasında yer aldığını da sözlerine ekledi.
Söylemlerin azalması ve zeytine vurgu Ortaylı, Zeytin Yasası’na da tepki gösterdi. Zeytinin kutsal bir meyve olduğuna dikkat çekerek, “Beşeriyetin en besleyici, en uzun ömürlü yaratığıdır. Onun tahribi kimseyi mutlu etmez” dedi. Gelecek nesillerin bu şirketleri ve mühendisleri hatırlamayacağını düşünmediğini ifade eden Ortaylı şu sözlerle devam etti: “Yeni zenginler tarafından yağmalanmamalı” ve kemerin 1554–1564 arasındaki tamamlanmış döneminin korunmasının, İstanbul’un göz bebeği sayılan bir miras olduğunun altını çizdi. Roma’nın Vitruvius’un mirasını da hatırlatan bu tartışmada, “Mahmut Paşa Çarşısı neyinize yetmiyor!” sözleriyle eleştirisini sürdürdü.
News
