Güçlenen bağlar, İsrail’in Doğu Akdeniz’de sadece çıkar elde etmekle kalmayıp fiilen kıyıdaş bir varlık kurduğunu gösteriyor. Türkiye ile ilişkiler sınırlı düzeyde kalırken Tel Aviv ile Lefkoşa arasındaki etkileşimler giderek derinleşiyor. Adada artık İsrail etkisi, birçok alanda hissediliyor.
1. ŞİRKETLEŞME: 2008 yılında kurulan Kıbrıs-İsrail İş Konseyi, ticari ilişkilerin kurumsal zemini oldu. 2013 yılında Lefkoşa’da yüzlerce İsrailli şirket temsilcisi yatırım görüşmeleri gerçekleştirdi. Şu anda adada 280’den fazla İsrail bağlantılı firma aktif olarak faaliyet gösteriyor ve özellikle finans ile tarım teknolojileri yatırımları belirginleşiyor. Güney Kıbrıs’ta 30 İsrailli startup teknoloji şirketi faaliyet gösteriyor.
2. ENERJİ VE DOĞALGAZ: Leviathan ve Tamar sahalarındaki arama çalışmaları, Güney Kıbrıs’ın Afrodit sahasındaki rezervlerle birleşerek bölgesel gaz potansiyelini güçlendi. 2011’de başlayan ortak sondajlar, bugün Kıbrıs çevresindeki toplam doğalgaz rezervinin yaklaşık 30 trilyon metreküp seviyesine ulaşmasını sağladı. Üretimin büyük bölümü sıvılaştırılarak Ürdün, Mısır ve AB pazarlarına ihraç ediliyor; Türkiye ise süreç dışında tutulmuş durumda.
3. SAVUNMA: Rum yönetimi İsrail’den İHA’lar, Tavor X95 keskin nişancı tüfekleri ve Negev makineli silahları tedarik ediyor. 2014’ten bu yana ortak askeri tatbikatlar sürüyor. En son olarak, Barak MX hava savunma sistemi 150 kilometrelik menziliyle alınan bir başka kritik adımı oluşturdu. Ada’da İsrail gözlemcileri deimi varlığını sürdürüyor.
4. BORU HATLARI: Doğu Akdeniz Doğalgaz Boru Hattı projesi, İsrail, Kıbrıs Rum Kesimi ve Yunanistan arasındaki 6 milyar Euro’luk yatırımla enerji bağlarını Batı ile güçlendiriyor. Yaklaşık 1900 kilometrelik hat tamamlandığında yıllık 10 milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasitesi hedefleniyor. Ayrıca İsrail, Kıbrıs kıyılarında yeni sıvılaştırma terminalleri ve depolama tesisleri için fizibilite çalışmalarını sürdürüyor. GKRY kıta sahanlığı içinde 13 parsele yönelik arama lisansları bulunuyor; bunlardan 10’u şu an aktif durumda. NewMed, Amerikan Chevron ve Shell ortaklığıyla Aphrodite sahasında petrol arama faaliyetlerini yürütüyor.
5. EMLAK: 2020 yılında İsraillilerin Kıbrıs’taki gayrimenkul alımları 2.4 milyar lira civarındayken 2022’de bu rakam 4.1 milyara yükseldi. Son beş yılda yaklaşık 10 bine yakın İsrailli Rum kesiminde mülk sahibi oldu; özellikle kıyı bölgeleri İsrailli yatırımcıların dikkatinde.
6. FİNANS: Kıbrıs, İsrailli yatırımcılar için Avrupa’ya açılan vergi dostu bir kapı olarak öne çıkıyor. 2021 sonunda Rum bankalarında İsrail merkezli fonların yönetimi altındaki varlıklar, bir önceki yıla göre %49 artışla 11.6 milyar Euro seviyesine ulaştı.
News
